10 rzeczy, o których musisz pamiętać, żeby nie rozbić modelu latającego

0

Statystycznie prędzej czy później każdy z nas rozbije lub uszkodzi swój model latający. Nie jest kwestią „czy”, ale „kiedy”. Niezależnie od tego, czy latamy dużym, czy małym modelem samolotu, modelarstwo lotnicze wymaga podobnego reżimu jak prawdziwe lotnictwo – oczywiście odpowiednio przeskalowanego.

Każdy modelarz powinien w czasie budowania lub składania modelu RC, oraz przed startem trzymać się pewnych wytycznych i procedur, które uchronią pieczołowicie składany model przed ryzykiem rozbicia z powodu jakiegoś błahego zaniedbania. Im większy i cenniejszy model, tym bardziej należy przestrzegać poniższych rad.

Tytułowe 10 rzeczy to naprawdę 10 działów, z których każdy dział będzie miał swoje podpunkty. Rady te oparte są na osobistych doświadczeniach autora lub kolegów z lotniska modelarskiego.

 

1. Sprawdzenie instalacji elektrycznej w modelu

  • Czy pakiet i odbiornikzamocowane solidnie w kadłubie modelu RC i chronione są przed wibracjami i przesuwaniem się w czasie lotu ?

instalacja elektryczna modelu rc

 Zdjęcie 1. Instalacja elektryczna zabezpieczona przed przesuwaniem się w czasie lotu.

pianka modelarska antywibracyjna

            Zdjęcie 2. W modelach konstrukcyjnych samolotów RC idealne spisuje się gąbka antywibracyjna, zarówno do stosowania pod odbiornik rc, jak i pakiet akumulatorów.

  • Sprawdź czy kable do serw nie są naprężone i są zabezpieczone przed swobodnym przesuwaniem się w kadłubie modelu.
  • Upewnij się, że przedłużacze w samolocie zabezpieczone są przed przypadkowym rozłączeniem np. specjalnymi spinkami lub zwykłą koszulką termokurczliwą.

przewody w samolocie rc

Zdjęcie 3. Przykład chaotycznej instalacji samolotu, ciężko jest połapać się co jest co.

 

  • Czy zainstalowałeś odpowiednie zasilanie odbiornika ? Zalecamy pakiety zgrzane lub zlutowane z ogniw akumulatorków zamiast koszyczków na baterie.

koszyk na baterie pakiet akumulatory nimh

                     Zdjęcie 4. Prosty koszyczek na baterie, kontra zlutowany pakiet akumulatorów Nimh. Ten drugi ma dużo większą niezawodność                                      i mimo wyższej ceny lepiej stosować właśnie taki.

 włącznik zasilania modelu rc

 Zdjęcie 5. Włącznik zasilania w modelu rc z gniazdem ładowania pakietu. 

 

  • Sprawdź, czy źródło prądu ma odpowiednią wydajność prądową dostosowaną do ilości zainstalowanych serw. Należy stosować pakiet o poprawnie dobranej pojemności, a układy BEC powinny mieć wystarczającą wydajność. Powinno się wykonać test przed pierwszym startem, aby nie być zaskoczonym.

hitec bec regulator napięcia

Zdjęcie 6. Dobrze dobrany i dobrej jakości BEC zapewni zasilanie serw, a przede wszystkim uchroni odbiornik rc przed wylogowaniem się i utratą kontroli nad modelem, na skutek zbyt dużego spadku napięcia.

 

  • Bezwzględnie upewnij się, czy pakiet odbiornika zastosowany w modelu RC jest naładowany. W żargonie modelarskim kraksy modeli z powodu pustych akumulatorów nazywa się D.U.P.A. (Durniu Uzupełnij Puste Akumulatory).

buzzer do modelu rc tester

Zdjęcie 7. Napięcie na pakiecie LiPo najprościej sprawdzić miernikiem wpinanym w złącze balansera, który posiada też buzzer alarm niskiego napięcia akumulatora

 

2. Nadajnik zdalnego sterowania

  •  W nadajniku rc stosuj pakiety zlutowane lub zgrzane z ogniw akumulatorków zamiast koszyczków.

 nadajnik rc

 Zdjęcie 8. Jeden z prostszych modeli nadajników rc. Jeżeli tylko możliwe należy stosować dedykowane pakiety, gdyż są dużo mniej zawodne.

 

  • Podobnie jak w odbiorniku upewnij się czy naładowałeś pakiet nadajnika – patrz D.U.P.A.
  • Stosując pakiety LiFe notuj zawsze liczbę lotów. Pomiar napięcia na pakiecie Li-Fe nie daje jednoznacznej odpowiedzi o stanie naładowania i w związku z tym nie da się przewidzieć czy kolejny lot będzie bezpieczny czy nie.  Należy wykonać kilka testowych lotów, po czym naładować pakiet, aby określić rzeczywiste zużycie energii pobranej z pakietu podczas lotu. Na tej podstawie można określić na ile lotów starczy nam energii. Następnie należy ładować pakiety po określonej liczbie lotów, aby w pakiecie zawsze pozostawała odpowiednia ilość energii.
  • Latając modelem RC nie celuj anteną nadawczą prosto w samolot. Patrz poniższe ilustracje.

Ustawienie nieprawidłowe

Ustawienie prawidłowe anteny

antena rc ustawienie anteny rc
 zasięg radia  ustawienie anteny rc
  • Przed włączeniem nadajnika pracującego w paśmie FM (27MHz, 35MHz oraz 40MHz) uzgodnij z innymi użytkownikami lotniska obecnie używane kanały. Włączenie dwóch nadajników pracujących na tym samym kanale, zazwyczaj skutkuje rozbiciem modelu RC, który znajduje się w powietrzu, bo odbiornik „głupieje” i nie wie kogo ma słuchać. Nie dotyczy nadajników pracujących w paśmie 2,4 GHz

 

3. Zasięg aparatury rc

  • Bezwzględnie wykonaj test zasięgu aparatury rc. Niektóre nadajniki mają przycisk zmniejszania mocy nadawanej. Wystarczy wtedy odejść na kilkadziesiąt kroków, aby określić realny zasięg radia. Działanie systemu zmniejszającego zasięg należy zawsze poznać czytając instrukcję obsługi.

 frsky moduł nadawczy

                            Zdjęcie 9. Moduł nadawczy FrSky z widocznym białym przyciskiem F/S do wykonywania testu zasięgu. Ten                      sam przycisk wykorzystywany jest w procedurze bindowania odbiorników.

    • Na pokładzie modelu samolotu nie powinno znajdować się żadne inne źródło o częstotliwości 2.4GHz, np. kamerki sportowe z włączoną transmisją Wifi (np. kamerka Xiaomi Yiz włączoną transmisją Wifi potrafi zakłócić odbiorniki takich firm jak Hitec Optima.   
    • Skontroluj anteny odbiornika, czy nie są zamocowane za elementami, które mogłyby je ekranować. Obecnie są to zazwyczaj elementy z włókna węglowego takie jak popychacze, wzmocnienia, sam kadłub z włókien węglowych, silnik, pakiet itd.
    • Upewnij się, że anteny odbiorcze zamocowane są zgodnie z zaleceniami producenta.
    • Sprawdź czy anteny nadawcze i odbiorcze są w dobrym stanie. Czasami przy mocniejszym lądowaniu antena odbiornika może się naderwać wewnątrz obudowy odbiornika i jej uszkodzenie nie będzie widoczne, ale skutecznie zmniejszy zasięg radia.

4. Ustawienie aparatury rc

    • Nasze nadajniki mają często komputer z możliwością zapisania ustawień więcej niż jednego modelu. Nie raz zdarzyło się i to właśnie bardziej zaawansowanym modelarzom, posiadającym więcej niż jeden model, że zapomnieli przestawić model w nadajniku.

Dobrym zwyczajem jest używanie pełnej nazwy modelu RC w nadajniku, zamiast enigmatycznego i prozaicznego „model nr 3”.Mało prawdopodobne, że posiadamy jednocześnie dwa takie same modele samolotów.

nadajnik flysky

Zdjęcie 10. Nadajnik modelarski FS-i6 z wybranym aktualnie modelem o nazwie Flysky01. Modele w nadajniku najlepiej nazywać zgodnie z nazwą samolotu - zmniejszy to ryzyko pomyłki przy przełączaniu modeli.

 

5. Fail safe w modelach rc

Jeżeli producent odbiornika przewidział taką funkcję, ustaw Failsafe na wypadek utraty zasięgu lub zakłóceń :

  1. gaz na minimum - wyłaczony, a w modelach spalinowych na obroty minimalne
  2. lotki w neutrum
  3. ster wysokości w neutrum
  4. ster kierunku można delikatnie wychylić do krążenia, aby model samolotu RC nie odleciał nam w siną dal.
  5. Przy takim ustawieniu model RC powinien w sposób przewidywalny wylądować lub rozbić się w bliższym niż dalszym otoczeniu.

odbiornik frsky

Zdjęcie 11. Odbiornik FrSky z widocznym przyciskiem F/S do programowania funkcji FailSafe. Należy przeczytać instrukcję dołączoną do odbiornika i nadajnika w celu poznania tej funkcji. 

6. Środek ciężkości w modelu rc

  • Kontroluj środek ciężkości zgodnie z wytycznymi producenta modeli. Do pierwszych lotów można ustawić go minimalnie bardziej z przodu. Weryfikację zalecanego środka ciężkości można wykonać dostępnymi kalkulatorami w Internecie.
  • Środek ciężkości samolotu RC umieszczony zbyt z tyłu skutkować będzie nerwowymi i przesadnymi reakcjami, które szybko doprowadzą mało wprawnego pilota modelu RC do kraksy.
  • Weryfikacja środka ciężkości konieczna jest przy każdej zmianie wyposażenia, np. zmiana silnika na mocniejszy, zmiana pakietu na większy, dołożenie spuszczanej bomby albo np. kamerki sportowej itd., a także nawet po niewielkiej naprawie na skutek wcześniejszej kraksy lub mniej udanego lądowania.

 balast do modelu

Zdjęcie 12. Jeżeli trzeba wyważyć model najlepiej robić to przesuwając wewnętrzne wyposażenie. W przeciwnym wypadku można stosować przyklejane ciężarki ołowiane - ale wiąże się to z koniecznością wożenia po niebie „zbędnego” balastu.

 

7. Powierzchnie sterowe samolotu

  • Sprawdź brak luzów na powierzchniach sterowych i popychaczach. 
  • Skontroluj, czy stery nie mają zbyt dużych oporów ruchu np. zawias przypadkowo zaklejony klejem, co mogłoby doprowadzić do przeciążenia serwomechanizmu i w konsekwencji spalenie serwa.

  zawias modelarskizawias do modeli

 

 

 

 

 

 

Zdjęcie 13. Dedykowane zawiasy do zastosowań w sterach–należy uważać, aby ich nie zakleić w czasie montażu w modelu.

 

  • Upewnij się, że powierzchnie sterowe samolotu są sztywne i nie skręcają się.
  • Stery w samolocie RC powinny być trwale przymocowane do stateczników lub płatów i nie mogą się przesuwać względem płatowca z wyłączeniem obrotu na zawiasie. W przeciwnym wypadku model będzie w locie gumowaty, tzn. będzie reagował na nasze sterowanie z dużym opóźnieniem i przesadą, coś jak kamień ciągnięty po ziemi za pomocą gumy.
  • Połączenie serwomechanizmu z powierzchnią sterową powinno być zabezpieczone przed luzami i przypadkowym rozłączeniem się np. na skutek wibracji w modelu. Należy stosować dobrej jakości snapy, dostosowane do rozmiaru modelu i przewidywanych sił na sterach, np. błędem jest stosowanie małych plastikowych snapów do wielkich spalinowych modeli akrobacyjnych.

popychacz serwomechanizmu

Zdjęcie 14.Przykład prostego i bardzo sztywnego połączenia: serwo ze snapem kulowym i snap metalowy z możliwością regulacji przy dźwigni na lotce; sam popychacz to szprycha rowerowa.

  • Bowdeny, czyli elastyczne popychacze,muszą być zamocowane w co najmniej dwóch miejscach: tuż przy obu końcach zewnętrznej rurki prowadzącej. Pozostawienie jednej strony nie zamocowanej skutkować będzie mało precyzyjnym sterowaniem.
  • W przypadku stosowania sztywnych popychaczy należy pamiętać, że grubość popychacza musi być dostosowana do jego długości swobodnej, by pod działaniem dużych sił ściskających popychacz się nie wyboczył, bo skutkować to będzie utratą kontroli nad modelem RC. 

 samolot_elektryczny_epp

 

Zdjęcie 15. Model samolotu S-bach 342, w którym smukłe i niepodparte popychacze, mimo że wykonane z włókna węglowego, zaowocowały "gumowatymi" reakcjami.

8. Poprawne wychylenia sterów w modelu i rewersy

  • Tuż przed startem należy sprawdzić czy WSZYSTKIE stery wychylają się w poprawną stronę. Inaczej tuż po starcie spotka nas niemiła niespodzianka. Tak jak w dużym lotnictwie, nazywamy tą czynność Preflight check.  Oto sposób na sprawdzenie poprawnego kierunku wychylania się powierzchni sterowych:

                          sterystery modelu

Ster kierunku. Patrząc na model z góry. Manetka w lewo ster wychyla się w lewo. Manetka w prawo – ster wychyla się w prawo.

                         ster samolotustery rc

Ster wysokości.  Patrząc z tyłu. Manetka do siebie – stery wychylają się do góry, manetka od siebie – stery wychylają się w dół.

                            lotkilotki rc

Lotki, patrząc na model z tyłu. Manetka w lewo – lewa lotka w górę, prawa w dół. Manetka w prawo – prawa lotka w górę, lewa w dół.

 

9. Napęd modelu rc

  •  Upewnij się, że silnik modelu RC zatrzymuje się wtedy gdy chcemy. Dotyczy to także silników spalinowych.
  •  Silnik powinien być poprawnie wyregulowany albo zaprogramowany, np.: odpowiednio ustawiony hamulec, silnik reaguje poprawnie na dodanie gazu. Silnik spalinowy powinien płynnie zmieniać prędkość obrotową, oraz nie zatrzymywać się samoczynnie. Silnik elektryczny nie powinien zrywać synchronizacji.
  • Śmigła nie mogą być uszkodzone, ponieważ przy prędkościach obrotowych występujących w czasie lotu, może dojść do odstrzelenia łopaty i staną się dwie rzeczy:

1. Samolot straci siłę ciągu i być może uda się wylądować, ale wielowirnikowiec - dron po prostu spadnie;

2. Powstanie bardzo duże niewyważenie, które szczególnie w silnikach elektrycznych może doprowadzić do oderwania się silnika od modelu RC, co doprowadzi do dodatkowych strat w sprzęcie takich jak poukręcane kable, powyrywane mocowania, pogięte ośki itd.;

 

  • Upewnij się, że śmigło jest poprawnie dokręcone. Może się zdarzyć, że w czasie uruchamiania silnika spalinowego za pomocą rozrusznika, podczas pierwszych nieudanych prób, nastąpi poluzowanie nakrętki. Następnie po starcie silnika, może doprowadzić to do zsunięcia się śmigła z wału i bardzo niebezpiecznego wystrzelenia go np. w kierunku modelarza.

 

  • Pamiętaj, aby sprawdzić wyważenie śmigła, gdyż wibracje pojawiające się w czasie jego obracania się z dużą prędkością, mogą wpłynąć na ogólną strukturę modelu np. odkręcanie się śrub, wyrabianie się mocowań itp.

 

  • W przypadku śmigieł składanych należy sprawdzić czy kołpak jest kompletny i są wszystkie elementy mocujące łopatki. Do zabezpieczania nakrętek najlepiej stosować dodatkowo klej do gwintów typu Locktite.

śmigło skladane

 Zdjęcie 16. Śmigło składane - wszystkie śruby muszą być zabezpieczone przed odkręceniem, zalecamy użyć klej do gwintów.

  • W modelach samolotów RC gdzie śmigło mocowane jest do piasty na propsaver, należy kontrolować stan gumek. Gumki parcieją z czasem, a degradują się szczególnie szybko, gdy model przechowywany jest z założonymi śmigłami i naciągniętymi gumkami. Bez uprzedniego sprawdzenia ich stanu, podczas startu może nastąpić niebezpieczne odstrzelenie śmigła.

 

                         propsaverprosaver smigla

Zdjęcie 17. W napędach ze śmigłami mocowanymi na gumki (dedykowany o-ring po lewej oraz gumka recepturka po prawej ) należy dbać o ich stan bo grozi to odstrzeleniem śmigła.

śmigła

 

Zdjęcie 18. Dostępne są różne rozmiary śmigieł do modeli o różnej średnicy i skoku. Większe śmigło nie zawsze oznacza większy ciąg, bo może ono przeciążyć silnik.

 

  • W spalinowych modelach RC należy skontrolować instalację paliwową: 
  1. Wężyki nie są popękane i nie wpuszczają fałszywego powietrza.
  2. Ssak paliwa nie jest podwinięty w zbiorniku. Podczas energicznego ruszania modelem w pionie powinien być słyszalny dźwięk odbijania się go w zbiorniku.
  3. W samym paliwie nie ma paprochów. Należy stosować filtry, chociażby w instalacji do tankowania.
  4. Oczywiście przed każdym startem upewnij się, że model jest zatankowany.

 

  • Upewnij się, że poprawnie dobrałeś elementy składowe napędu elektrycznego:
  1. Pojemność i wydajność prądowa pakietu jest dostosowana do spodziewanego obciążenia.
  2. Rozmiar regulatora ESC dobrany jest z zapasem, aby schowany w kadłubie nie przegrzewał się w czasie pracy.
  3. Zapewnione jest odpowiednie chłodzenie elementów napędu.

silnik rc

Zdjęcie 19. Elementy napędu samolotu silnik bezszczotkowy rc, regulator ESC, akumulatory lipo w pakiecie. 

  • Staraj się zawsze balansować pakiety Lipo, aby nie doprowadzić do uszkodzenia pakietu w czasie jego eksploatacji.
  • Pamiętaj, aby nie rozładowywać pakietów poniżej granicznej wartości napięcia, gdyż grozi to jego przegrzaniem i trwałym uszkodzeniem.

 

 10. Warunki latania samolotem i dronem

  • Najlepiej znaleźć dedykowane lotnisko modelarskie albo sekcję modelarską w lokalnym aeroklubie.
  • Nie latamy nad głową ani za sobą, a szczególnie pod słońce, aby nie stracić orientacji.
  • Nie latamy nad samochodami ani innym mieniem.
  • Nie latamy w pobliżu lotnisk ani innej infrastruktury takich jak tory, drogi, elektrownie.
  • Nie należy latać w miejscach publicznych. Najlepiej udać się w miejsce oddalone od zabudowań oraz z daleka od ludzi.
  • Gdy latamy na lotnisku modelarskim należy kierować się regulaminem lądowiska, oraz przestrzegać kultury modelarskiej: przywitać się, zapytać o warunki latania, aby nie było zaskoczenia odnośnie jakie modele latają.
  • W miejscu, w którym latamy, powinniśmy pozostawać w zasięgu głosu z innymi użytkownikami, nie latamy porozrzucani po całym lotnisku, bo w razie awarii czyjegoś modelu możemy zostać zaskoczeni. 
  • Nie należy latać w czasie porywistych wiatrów ani przed spodziewanymi opadami deszczu.
  • Podczas lotu należy pamiętać, że prędkość modelu RC względem ziemi w locie z wiatrem i pod wiatr, mogą być znacząco różne. Nie próbuj za bardzo zwalniać  podczas lotu z wiatrem, gdyż może dojść do przeciągnięcia. Najczęściej dzieje się to przy zakręcaniu pod wiatr, ponieważ lecieliśmy za wolno.

 

  • Pamiętaj, że najlepiej startuje i ląduje się pod wiatr. Lądowanie z bocznym wiatrem często kończy się podwianiem jednego skrzydła, co przy małej odległości do ziemi skutkuje kraksą. Lądując z wiatrem model będzie może mieć zbyt dużą prędkością przyziemienia, a przy próbie zwolnienia względem ziemi, prowadzi do przeciągnięcia.

 

  • Dobrze jest wybrać miejsce z daleka od drzew. Drzewa mają bardzo specyficzną właściwość, polegającą na przyciąganiu modeli. Bierze się to z tego, że trudno oszacować odległość do pojedynczego drzewa, które stoi w oddaleniu i którego rozmiaru nie znamy. 

 

  • Staraj się nie wlatywać w obrys drzewa, aby nie stracić orientacji położenia modelu.

 

  • I na koniec, ostatnia rada związana z lataniem modelami RC - trening czyni mistrza. Jeżeli nie miałeś doświadczenia z pilotażem modeli RC czy dronów, lub nie czujesz się pewnie w powietrzu, dobrze jest trenować loty na dedykowanych symulatorach modeli RC. W domowym zaciszu można w ten sposób wyrobić odpowiednie odruchy. W okresie zimowym  z  symulatorów korzystają także doświadczeni modelarze, gdy pogoda nie sprzyja lataniu na lotnisku.

 

 symulator rc

Zdjęcie 20. Symulator, na którym można ćwiczyć latanie modelami RC

Zobacz również :

https://www.ef3m.pl/pl/blog/Szkola-latania-f3m.pl/41

https://www.ef3m.pl/pl/blog/Ladowarka-rc-modelarska-jak-ustawic/11

https://www.ef3m.pl/pl/blog/Nadajnik-i-odbiornik-2%2C4GHz/12

https://www.ef3m.pl/pl/blog/Trymowanie-modelu-samolotu-rc/1 

Komentarze do wpisu - tylko zalogowani mogą dodawać (0)

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl